Jakość życia została zdefiniowana jako stan pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie wyłącznie brak niedomagania lub choroby. Najważniejszym czynnikiem decydującym o jakości życia jest stan zdrowia. Warunkują go czynniki genetyczne, zachowanie, styl życia, status społeczny, warunki środowiskowe, a głównym czynnikiem wpływającym na stan zdrowia jest sposób odżywiania.
Skutkiem niewłaściwego odżywiania są choroby cywilizacyjne i choroby dietozależne o dużym znaczeniu epidemicznym. Sposób odżywiania jest zróżnicowany zależnie od wieku, stanu zdrowia, preferencji, warunków ekologicznych i statusu społecznego. W każdej sytuacji oprócz składników odżywczych (białko, węglowodany, tłuszcz) niezbędne są biologicznie aktywne składniki żywności, które chronią organizm przed wpływem czynników szkodliwych, wspomagają prawidłowy rozwój młodego organizmu, funkcje fizjologiczne – zwłaszcza organizmu starszego, wzmacniają odporność, poprawiają samopoczucie i opóźniają procesy starzenia. Żywność zawierająca składniki biologicznie aktywne nazywana jest „żywnością funkcjonalną”. Biologicznie aktywne składniki (przeciwutleniacze, fruktany i fruktooligosacharydy – niektóre o właściwościach prebiotycznych) występują naturalnie szczególnie w produktach roślinnych lub są dodawane do żywności jak np. kultury bakterii probiotycznych o szerokim zakresie korzystnego oddziaływania na organizm.
Człowiek został włączony w symbiozę z rezydującymi w jego organizmie mikroorganizmami, których liczbę szacuje się na ok. 100 bilionów i jest to liczba 10-krotnie wyższa od liczby wszystkich komórek ciała. Występują one na skórze, w jamie ustnej, drogach rodnych, a w największych ilościach w przewodzie pokarmowym. Są wśród nich mikroorganizmy szkodliwe (w tym chorobotwórcze) i korzystne nazywane probiotykami. Probiotyki wspomagają przewód pokarmowy w trawieniu, wchłanianiu i innych funkcjach fizjologicznych oraz chronią go przed zasiedlaniem bakterii chorobotwórczych, wzmacniają odporność organizmu, poprawiają samopoczucie, opóźniają procesy starzenia, a najnowsze badania wykazały również przeciwdziałanie rozwojowi komórek nowotworowych.
W Zespole Mikrobiologii Żywności Instytutu PAN w Olsztynie od początku jego istnienia są prowadzone badania nad izolacją korzystnych bakterii z organizmu zdrowego człowieka, ich funkcjami probiotycznymi oraz nad możliwością zwiększenia efektywności. Z zastosowaniem wyselekcjonowanych najbardziej wartościowych kultur bakterii są opracowywane nowe produkty probiotyczne i niektóre z nich zostały już wdrożone do produkcji np. jogurt biologicznie aktywny, koncentrat jogurtu w proszku, lody jogurtowe, słodkie (niefermentowane) mleko bifido-acidofilne oraz przygotowany do wdrożenia nowy napój probiotyczny z połączonych surowców roślinnych i mleka.
Probiotyki są wielkim darem natury, z którego powinniśmy korzystać dla zdrowia i dobrego samopoczucia, a tym samym dla poprawy jakości życia.
Za szczególne osiągnięcia naukowe w zakresie probiotyków, ich zastosowania w żywności i wdrożenia do praktyki Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego w 2003 roku uhonorował nas nagrodą naukową.
prof. Maria Bielecka
